नेपालमा महात्मा गान्धीको विषयमा अध्ययन, अनुसन्धान प्रशस्तै भएको छ । तर, आधुनिक भारतको निर्मातामध्ये एक अम्बेडकरको विषयमा कतै पनि चर्चा भएको सुनिँदैन । अम्बेडकर नपढी गान्धीवादलाई सम्पूर्णतामा बुझ्न सकिँदैन । गान्धीवाद के हो ? के गान्धीवाद काल्पनिक हो ? के गान्धीवाद ...
यस्तो विरोधाभास छ जीवन र मृत्युबीच कि, जीवनदेखि मृत्युसम्म मृत्युदेखि जीवनसम्म हिँड्नुपर्ने बाटोवरिपरि घनाजंगल छ टाढाबाट हेरिरहेको सूर्य छेलिएको छ लोभको तुवाँलोले ए मान्छे ! सहिदहरूलाईजस्तो तिमीलाई– सजिलो छैन मृत्युवरण गर्न । अस्पतालको सघनकक्षमा घरको कुनै अँध्यारो छिँडीमा वा– सिकुवा, आँगन आर्यघाटछेउ, खोलानदी किनारमा तिम्रा आफन्तहरूले तिमीलाई तिम्रो अन्तिम इच्छा सोधिरहँदा बाक्के रहिसकेको हुनेछ तिम्रो अथवा– यही सोधाइको पर्खाइमा यतिका दिन जीवित थियौ तिमी । झुन्ड्याइनुअघि अथवा– गोली लागेर ढल्दाढल्दै भनिसकेका हुनेछन् सहिदहरूले – ‘इन्कलाव ...
सर, म कपनबाट रोहिंग्या शरणार्थी आलम । हामी त खानै नपाएर मर्ने भयौँ । २ दिन भइसक्यो भोकै भएको । क्याम्पमा पानी पनि छैन । नानीहरू रोइरहेका छन् ।’ गत आइबार एकाबिहानै नचिनेको नम्बरबाट तीन, चारपटक फोन आयो । उठाइनँ । साँढे सात ...
‘भर्खर प्रजातन्त्र आएको थियो’ धमिलो सम्झनाको कल्याङमल्याङ खोतल्छिन् ७४ वर्षीय सरस्वती नेपाली । सात साले प्रजातन्त्र आएको दुई वर्ष भएको थियो । उनी ९ वर्ष उग्लिदै थिइन् । काठमाडौंको लैनचौरमा रहेको शान्तिगृह स्कुलमा पढ्न जाने आउने गर्थिन्, उनी । ...
फोटोग्राफर भरतबन्धु थापा पूर्वको ओलाङचुङगोलादेखि पश्चिमको खप्तड, बडिमालिकासम्म पुगे । माथिल्लो डोल्पोदेखि लुम्बिनी र रामजानकीलाई क्यामेरामा कैद गर्न भ्याए । कहिले कञ्चनपुरको झोलुंगे पुलमा घन्टौँ झुला खेले । राराको गहिराइ निर्निमेष नियालेर पलौँपल हराए त कहिले कालापत्थरको चिसो ...
प्रकृति प्रकृति आफ्नै ‘इकोसिस्टम’मा चलिरहेको हुन्छ । जंगलमा जनावर, चराचुरुंगी र वनस्पति हुन्छन् । भाइरसहरू पनि हुन्छन् । उनीहरूको आफ्नै इकोसिस्टम हुन्छ । मानिस उनीहरूको वासस्थानमा छिर्छ, जंगल फँडानी गर्छ अनि प्रकृतिलाई ध्वस्त बनाउँछ । योे क्रम धेरै अघिदेखि चल्दै आएको ...
मृत्युविना रंगमञ्च अपूर्ण हुन्छ । रंगमञ्च क्षणक्षण मृत्यु खोजिरहेको हुन्छ । म पात्र र कलाकारबीचको द्वन्द्वमा मारिनैपर्ने नाट्य अवस्थितिको कुरा गर्दै छु । एउटा कलाकारले स्वयंलाई नमारेसम्म चरित्रमा बाँच्नै सक्दैन । यस्ता अभ्यास कलाकार मात्रले होइन, रंगमञ्चका सम्पूर्ण अवयवले निरन्तर ...
अहिले महामारीका कारण मानिस सामाजिक दूरी कायम गर्दै घरबाटै काम गर्ने कोसिस गरिरहेका छन् । बेलायत प्लेगको महामारीबाट गुज्रिँदा कसरी विलियम सेक्सपियर र आइज्याक न्युटनले त्यस्ता उत्कृष्ट कामहरू गरेका थिए ? यसको जवाफ सटिक छ, किनकि तिनीहरू ...
